نظریه CHC
در تبیین اختلالات یادگیری
(اقتباس از اشنایدر ومک گرو۲۰۱۲)
شانزده توانایی کلی وتقریباً ۸۰ توانایی جزیی:
نزدیک به ۹ توانایی کلی و ۳۵ توانایی جزیی در سرعت و کار آمدی
براساس مجموع تحقیقات ، دانشمندان فکر می کنند که لازمه خواندن با مهارت ، وجود الگوهای معینی از فعالیت موجود در شبکه نواحی مغز و غالباً در نیمه چپ مغز می باشد .این نواحی شامل شکنج های پیشانی تحتانی ، ناحیه گیچگاهی – آهیانه ای وناحیه گیچگاهی – پس سری است. برخی شواهد حاکی از آنند که نواحی شکنج های پیشانی تحتانی وگیچگاهی – آهیانه ای به فرد در تحلیل کلمه کمک نموده وناحیه گیچگاهی – پس سری درشناسایی سریع کلمات آشنا کمک می کند.
پنج ایده مهم در مورد پردازش خواندن ( گریزل وسیمز ۲۰۰۹ )
- هوشیاری آواشناختی : توانایی آشکار سازی ، مهارت یابی وپردازش اطلاعات صوتی موجود در کلمات
- اصول الفبا : ارتباط دهی اصوات با حروف و ترکیب نمودن اشکال حروف درون کلمات
- روان خوانی: توانایی مستقل خوانی کلمات موجود در متن با استفاده از تلاش اندک ودرک مطلب کامل
- واژگان :دانش موثر مفاهیم کلمه در کنارپوشه راهنما به سوی واژگان شفایی
- ادراک خواندن : توانایی استنباط معنا از متن
-شغل ها/دوره های کاری که Gsm بالایی را در بر می گیرند
*کتابداری *آشپزسفارشی *کارمند روزانه *پذیرش، اپراتور
-بازنگری ها و اصطلاحات در قلمروی Glr
اصطلاحات در Glr
-یادگیری توانایی ( Li ) از Glrو نیز از Gsmجدا گردید . کارول فرض نمود که Li به عنوان یک مقوله فوق معمولی شامل انواع متفاوتی از توانایی های یادگیری دراز مدت است.
اشنایدر و مگ گرو ، به Li به عنوان «کار آیی یادگیری –Glr» رجوع می کنند که توانایی های جزیی حافظه یادآوری آزاد ، حافظه معنایی را در بر می گیرند.
-توانایی های جزیی ثابت Glr به توانایی های «سهولت بازیابی » ارجاع داده می شوند.
انباشت دراز مدت و بازیابی ( Glr) چیست؟
به توانایی فرد در دریافت و ذخیره طیفی از اطلاعات (مانند نظرات و مؤلفه ها ، اسامی ، مفاهیم ) در ذهن وی وبازیابی سریع و راحت آن با استفاده از تداعی در زمان های بعد اشاره دارد.
-این توانایی نماینده آن چه در حافظه دراز مدت ذخیره می شود یا آن چه شما می دانید نمی باشد.
بلکه نشان دهنده فرآیند ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات است.
-وقتی شخص می گوید:«این (حرف)نوکِ زبانم است » ، بدین معنی است که لحظه سختی را در بازیابی آنچه که می داند می گذرد.
-تعاریفی از توانایی های جزیی و کلی CHC
توانایی کلی
انباشت دراز مدت و بازیابی Glr
تعریف
توانایی ذخیره سازی ،ترکیب و تحکیم و بازیابی اطلاعات در بازه های زمانی بر اساس دقیقه ها ، ساعت ها ، روزها و سالها.
کارآیی یادگیری
حافظه تداعی (MA) : توانایی به خاطر سپاری اطلاعات نامربوط قبلی در حالیکه اکنون به هم پیوند می خورند.
حافظه معنایی (MM ) : توانایی به خاطر سپاری جنبه های روایی – تشریحی و سایر اشکال اطلاعات مربوط معنادار.
حافظه یارآوری آزاد ( M6) توانایی یادآوری فهرست ها به ترتیبی که دارند.
—————–
-سایر توانایی جزیی Gli
توانایی کلی
انباشت دراز مدت و بازیابی (Glr)
تعریف
توانایی ذخیره سازی ،ترکیب و تحکیم و بایابی اطلاعات در بازه های زمانی بر اساس دقیقه ها ، ساعت ها ، روزها و سال ها
سهولت بازیابی
سهولت انگاره های ذهنی (Fi) : توانایی تولید سریع مجموعه هایی از افکار ،کلمات یا عباراتی که به موضوع یا شرایط خاصی مربوط اند.
سهولت کلمه(Fw) : توانایی تولید سریع کلمات که یک شاخص معنایی را به کار می گیرد.
سهولت ترسیم(FF) : توانایی ترسیم یا طراحی سریع چیزها (یا مهارت هایی ) به هر تعداد ممکن ، وقتی که با یک محرک دیداری فاقد معنا(همانند مجموعه ای از عناصر دیداری منحصر به فرد) ارایه می شوند.
سهولت نام بردن (NA) توانایی نام بردن سریع تصاویر ، حروف و مواردی که برای فرد ناشناخته هستند.
-روابط بین Glrو پیشرفت خواندن
Glr- سهولت نامن بردن (NA ) یا «نام بردن خودکار و سریع » در طول سالهای دبستان بسیار مهم است.
حافظه تداعی (MA) نیز حضوری مهم در سال های اولیه دبستان به شمار می آید.
حافظه : ۱-کوتاه مدت
۲- حافظه دراز مدت الف) آشکار *حافظه رویدادی
*حافظه معنایی
ب)نهان * راه اندازی
*حافظه روندی
-غالب مجموعه های شناختی و هوشی ،Glrرا اندازه گیری نمی کنند.
حافظه تداعی فقط «کارآیی یادگیری» را اندازه می گیرد.
—————–
بازنگری ها و اصطلاحات در قلمرو Gr
اصطلاحات در Gr
-به منظور تشریح صحیح تر از این توانایی ،عنوان ارتباطات فضایی (SR) به «چرخش سرعتی » ( باز هم SR) تغییر داده شد.
– چرخش سرعتی عبارت است از توانایی حل سریع مسائل با استفاده از چرخش ذهنی تصاویر ذهنی ساده(اشنایدر و مگ گرو ۲۰۱۲).
– این توانایی شبیه به تصویر سازی ( تجسم بخشیدن ) است، زیرا شامل تصاویر ذهنی در گردش می شود .البته چیزی متمایز از آن است زیرا خیلی بیشتر با سرعت سرو کار دارد،سرعتی که در آن تکالیف چرخشی ذهنی تکمیل می شوند(لومن.۱۹۹۶)
تکالیف چرخشی ذهنی نوعاً شامل تصاویر نسبتاً ساده ای می شود. احتمالاً بخش اعظم آزمون هایی که قبلاً با عنوان چرخش های فضایی طیقه بندی می شوند، می باید با مقیاس های فقط rzطبقه بندی می شوند ( به جای طبقه بندی تحت مقیاس هایrz، SR ).
پردازش بصری چیست؟ ( Gr)
پردازش بصری (Gr) یک توانمندی فردی مبنی بر فکر کردن در مورد الگوهای بصری (همانند ، کوتاه ترین مسیراز خانه شما به مدرسه کدام است؟ ) و تصاویر بصری ( همانند اگر تصویر را وارونه کنم، به چه شکلی شبیه خواهد بود؟) می باشد.
پردازش بصری (Gr) چیست؟
*این نوع توانایی شامل تولید ،درک و دریافت و تحلیل الگوهای بصری و داده های بصری نیز می باشد.
-کنار هم نهادن قطعات جورچین
-تکمیل معمایی هزار تو )مِیز) (همانند آنچه اغلب در بازی کودکان مشاهده می شود)
-تفسیر یک الگوی گراف یا نمودار.
*این توانایی هنگام انجام ریاضیات پیشرفته (مانند هندسه و حساب ) حائز اهمیّت است.
تعاریفی از توانمندی های جزئی و کلی CHC
توانایی کلی :
۱-پردازش بصری (Gr)
تعریف : توانایی ایجاد استفاده از تصویر سازی ذهنی شبیه سازی شده ( اغلب به ضمیمه تصاویر دریافتی جاری) برای حل مسائل.
۲-تصویر سازی (rz)
عبارت است از توانایی توانایی درک الگوهای پیچیده و تجسم ذهنی بخشیدن به آن ها مبنی بر چگونه به نظر رسیدن آنها هنگام تغییر شکل یافتن(همانند چرخش ، تغییر در اندازه و تغییر هویّت نسبی).
————-
چرخشی سرعتی(SR) : عبارتست از توانایی حل مسائل با سرعت و با استفاده از چرخش ذهنی تصاویر ساده.
سرعت closure ( CS ) : عبارتست از توانایی تشخیص سریع یک شئی بصری معنادار و آشنا از محرک های بصری نافص (همانند ابهام،تغییر هویت نسبی ، قطع ارتباط ) ، بدون آگاهی قبلی از اینکه آن شئی چیست.
توانایی های جزئی دیگری از Gr :
توانایی کلی : پردازش بصری (Gr)
تعریف : توانایی ایجاد استفاده از تصویر سازی ذهنی شبیه سازی شده (اغلب به ضمیمه تصاویر دریافتی جاری ) برای حل مسائل .
حافظه بصری(Mr): توانایی به خاطر آوردن تصاویر بصری پیچیده در بازه کوتاهی از زمان (کمتر از ۳۰ ثانیه ).
مرور فضایی: توانایی تجسم نمودن مسیری خارج از یک هزار تو یا طرح –زمینه ای با پیچیدگی های فراوان.
-روابط بین توانایی های Gr و پیشرفت-Gr- پردازش املای صحیح
-ارزیابی پردازش بصری مربوط به فرآیند خواندن
-باید پردازش بصری را با استفاده از املای صحیح ارزیابی نمود(حروف، کلمات و اعداد)، به جای اینکه طرح ها یا تصاویر آشنا را فشرده سازی کنیم.
-رابطه بین Gr و پیشرفتتوانایی CHCGr
پیشرفت خواندن : پردازش املای صحیح (همانند پردازش بصری با استفاده از حروف و واحد های آوایی جزء کلمه ) برای رمز گشایی خواندن حائز اهمیّت است.
پیشرفت ریاضی : تصویر سازی (تجسم rz) از همان ابتدا برای دوره ریاضیات عالی یا پیشرفته (همانند حساب یا هندسه ) اهمیّت دارد.
پیشرفت نوشتن : پردازش املای صحیح (همانند پردازش با استفاده حروف و واحدهای آوایی جزء کلمه ) برای تلفّظ مهم است.
| WISC-Ir | طرح بلوکی (rz) ، تکمیل تصویر |
| WAIS-Ir | طرح بلوکی (rz) ، تکمیل تصویر جورچین های بصری (rz) |
| WPPSI-II | طرح بلوکی(rz) سرهم بندی شئ (Cs)
تکمیل تصویر |
| KABC-II | تشخیص چهره ( Mr)
سه بعدی سازی (rz) بستگی گشتالت (cs) محاسبه بلوکی (rz) تفکر مفهومی ( rz.cf.i) |
| SB5 | پردازش فضایی –بصری غیر کلامی (rz)
پردازش فضایی –بصری کلامی (rz.ce.ri) |
| DAS-II | ساخت الگو (rz)
بازخوانی طرح ها (mr) تشخیص تصاویر (mr) کپی برداری (rz) هماهنگ سازی حرف شبیه به اشکال |
(( ارائه خوبی از توانایی های Gr: سه نشانگر متفاوت سطح کیفی))
-شغل ها/ فعالیت های شامل توانایی فضایی بصری بالایی از Gr
*معماری و مهندسی *استادی ریاضیات * مکانیک خودکار و تعمیر ماشین آلات * جوشکاری و لوله کشی
– ارزشیابی پردازش املای صحیح مرتبط با خواندن
– نمونه هایی ار ارزشیابی های پردازش املای صحیح که مستقیماً به خواندن مربوط می شود:
-آزمون روان خوانی بی کلام (با سکوت) (TOSWRE)
-آزمون مؤثر خوانی کلام نامنظم (TIWRE)
-آزمون توانش املای صحیح (Toc)
-ارزیابی فرآیند عملکرد یادگیرنده( PAL-II )
-ارزیابی به موقع خوانی( ERA)
—————
-فکر کردن سریع.
*پردازش سرعت (Gs) اشاره به توانایی انجام سریع تکالیف دفتری ساده دارد،به خصوص هنگامی که برای تثبیت توجه و حواس تحت فشار قرار دارد.
*می توان چنین نیز برداشت نمود که پردازش سرعت عبارت است از چگونگی توانایی سریع فکر کردن مشخص یا اینکه چگونه از پسِ آزمون های ساده ای که مستلزم اتخاذ تصمیمات ساده است بر می آید.
*شامل توجه متمرکز ،ممتد و انتخابی می باشد.
-تعاریفی از توانایی های جزئی و کلی CHC
توانایی کلی: پردازش سرعت(Gs)
تعریف : سرعتی که در آن می توان محرک های بصری را می توان به لحاظ شباهت با تفاوت مقایسه نمود.
سرعت ادراکی (P) :توانایی که درآن می توان محرک هابی بصری را به لحاظ شباهت یا تفاوت مقایسه کرد.
نرخ آزمون دهی (R9) : سرعت و سهولتی که باآن می توان آزمون های ساده شناختی را تکمیل کرد.
سهولت عدد ( N) : سرعتی که درآن اجرای اساسی حساب و شمارش به دقت انجام می گیرد.
سرعت خواندن(تندخوانی)(Rs) : نرخ یا میان خواندن متن همراه بادرک مطلب کامل .
تند نویسی(Ws) : نرخ یا میزانی که در آن ، کلمات و جملات تولید یا نسخه برداری می شوند.
-روابط بین GS (پردازش سرعت) و پیشرفت
*توانایی های سرعت ادراکی در تمام سال های تحصیلی مهم هستند ،به ویژه در سال های دبستان.
پیشرفت در خواندن و در ریاضیات و نیز در نوشتن ، مهارت های سرعتی ادراکی هستند که در سال های تحصیلی به ویژه سال های دبستان حائز اهمیّت می باشند.
پردازش سرعت :
۱-درک نمادهای بصری جزئی
۲-انجام رسانی به ترتیب متناسب
۳-یادگیری به موقع یک خطِ سیر
۴-سرعت کاری و رَوشمند بودن
۵-هماهنگی دست و چشم
۶-مرور اجمالی جزئیات صحیح
———-
نمودارهای شناختی متفاوت ، حاکی از وجود تشخیص ها /طبقه بندی ها و وقفه های متفاوت می باشد.
نمودار در صفحه مبدأ
*نقص Gc-اختلال زبانی –گفتاری؟
*درک مطلب ضعیف
*واژگان ضعیف – نیاز به بازخوانی برای دریافت مفهوم
*نقص Gc به عنوان فقدان خودکار سازی (استقلال محوری) ، فقدان روان خوانی ، نقص پردازش نگارش صحیح آشکار می شود.
*وقفه ها باید بر ترقی دادن صحیح نگاری و روان خوانی و نیز پیشرفت واژگان تمرکز یابند rl – Gc – ko روان خوانی بهبود یافته را ترقی دهید، روی نقص پردازش نگارش صحیح کار کنید.
نمودار ترسیمی بلیندا ( Belinda s profile)
*نارسا خوانی سطحی: اختلال ممکن گفتاری زبانی
*وقفه های انتخاب شده باید تا حدی بر مبنای سطح پیشرفت دانش آموز باشند.
-وقفه باید بر اهداف استقلال محوری و روان خوانی متمرکز شود(و نه الزاماً بر روی یک رویکرد آوا شناختی آشکار) و کلمات مشهود بسازد. سال های اولیه : بهبود در خواندن ، سنین ۱۲-۷ : خواندن به شکل طبیعی ، بالای ۱۲ سال.
ممکن است لازم باشد از روش بهبود خواندن ، خواندن به شکل طبیعی تغییری صورت گیرد.
وقفه های پردازش صحیح نگاری
-فعالیت های ایجاد صحیح نگاری و روان خوانی
-خواندن به شکل طبیعی
– رعایت اصل بادتن: بازیابی داده ها، استقلال محوری ، واژگان ، ترتیب دهی ، نگارش صحیح که یک برنامه صریح درک مطلب است و توسط مارین وُلف در دانشگاه توفتس به پیش برده شد.هدف این برنامه گسترش دادن مهارت های سَلیس و روان کاری (اعم از روان خوانی ، روان گویی و رسل نویسی ) افزایش درک مطلب و بالا بردن شهامت در زبان مکتوب و زبان شفاهی می باشد.
وقفه های پردازش صحیح نگاری
*خواندن جهشی : یک برنامه تکمیلی است که فقط نیازمند ۱۰ دقیقه زمان در هر روز و کمتر از ۳ روز در هر هفته است.این برنامه به سه مرحله عمده تقسیم می شود(۱) آواهایی برای ترقی مهارت های هوشیاری صدا(۲)عبارات مشهود برای پیشرفت مهارت های کلمات مشهود و(۳) رسا خوانی(روان خوانی) که از داستان های متناسب با سن برای کسب مستقل و روان خوانی بهره می برد، به همین ترتیب ، تقویت انگیزه دانش آموز را هدف قرار می دهد.
سایر وقفه ها برای (نمودار) بِلیندا
-وقفه ها و راهکارهای تحصیلی که مرحله تکمیلی برای ایجاد صحیح نگاری و رسا خوانی است.
-مرکز فلوریدا برای تحقیق پیرامون خواندن (گفتگوی متنی)
گفتگوی متنی چیست؟
گفتگوی متنی یک برنامه تعلیمی زبان شفاهی است که تمام دانش آموزان پایه های k-3 را در نظر دارد.این برنامه برای تکمیل برنامه خواندن متمرکز مدرسه با ۲۰ دقیقه زمان از کلّ روز یا تعلیم دهی گروه کوچک توسط معلم طراحی می شود.
هدف آن هم ترقی توانایی دانش آموز برای مفهوم رسانی واژگان متبحرانه در فرآیند خواندن با صدای بلند و تعلیم واژگام صریح است. این واژگان و مؤلفه ها همراه با تشریح صریحی از چگونگی کاربرد کلمات در داستان و درون گفتگوهای تعاملی ، ساختار بندی می شوند.
رویکرد تعلیمی گفتگوی متنی توسط دکتر ایزابل – اِل.بِک و دکتر مارگارت حی. مَکان بر مبنای یافته های حاصل از تحقیق چندین ساله آنها پیشرفت یافت.این یافته ها در کتاب آوردن کلمات به زندگی که شرحی از منطق و شیوه های تدریس غنی به دانش آموز و دامنه واژگانی خدشه ناپذیراست ، به بحث گزارده می شوند. این کلمات معمولاً در واژگان گفتاری آنها یافت نمی شود اما به احتمال زیاد در فرهنگ گفتاری مفهومی آنها حضور داشته و در طیفی از متون بروز یافت. در کلمات تشریح شده تحت عنوان تأثیر ۲ (بخشی از دسته بندی برنامه مذکور ) در این کتاب ، بِک و مکان بر اهمیّت تجهیز و آماده کردن دانش آموز به فرصت های مکرّر برای شنیدن و استفاده از این واژگان جدید در ساختار متون مختلف تأکید می ورزند. راهکارهای تعلیمی به بحث گزارده شده در« آوردن کلمات به زندگی » به برنامه گفتگوی متنی افزوده و کاربردی می شوند.
« بهره بردن از آن یا از دست دادن آن »
*نورون های ضعیف یا غیر کاربردی کنار زده می شوند.
*نورون هایی که وارد عمل می شوند ، قوی تر شده و پیوند های بیشتری را ترقّی می دهند.
———-
آسیب شناسی
ضعف خواندن SES ( ) در برخیزمینه های حاکی از عدم کارکرد ذهنطیفی از دانش آموزان شناسایی شده به RTIبهره مندی
-آمادگی خواندن از مهد کودک -قرار گرفتن در روند سوادآموزی
-دانشتن اصول الفبا -سرعت و شتاب در یادگیری
-ایجاد روندی با ثبات
فاجعه ابتدایی : ۳۰ میلیون خلاء لغت در ۳ سالگی
ما مشاهده نمودیم که ۴۲ کودک در سطوح فعالیت و توانمندی ،در منابع واژگان و در شیوه های تعاملی و زبانی بیشتر شبیه به والدین خود رشد می کنند . علی رغم دامنه قابل ملاحظه در اندازه واژگان در بین این کودکان ، ۸۶ تا ۹۸ درصد از کلمات ثبت شده در دامنه واژگان هر کودک ، ترکیبی از کلماتی است که در دامنه واژگان والدین آنها ثبت می شود. نزدیک به سن ۳۶-۳۴ ماهگی ، کودکان شروع به صحبت و استفاده از کلمات مختلفی کردند که شباهت زیادی به میانگین های واژه پردازی والدین آنها بودند.
-«نورون هایی که جرقه زده و با هم پیوند برقرار می کنند »
*منظور همان سیناپس ها هستند –واحدهایی بین نورون ها- با هم ترکیب شده و اغلب نورون های مدنظر با یکدیگر «گفت و گو» می کنند .
اینجاست که ذهن در معرض مداوم اصول الفبا قرار می گیرد.
این امر شبیه به چه چیزی است؟
*بهره وری
۱-ریاضیات پیوسته
۲- تفکر خارج از جعبه (نوعی تشبیه برای تفکر پیرامونی)
۳-کنجکاوی
۴-انبوه سازی طبیعی
-انباشت و بازیابی سریع و دراز مدت
*آسیب شناسی
۱-یادگیری آغازین ضعیف
۲-نیاز طولانی مدت به یادگیری آغازین
۳-بازیابی ضعیف
۴- درک مطلب ضعیف
۵- تصویر سازی ناچیز
۶- یادگیرندگان وابسته
۷- یادگیرندگان عینی ( بدون خلاقیت پروری)
*شما چه می کنید؟
-تقویت -ارتباط دهی – خلاقیت – استناد دهی –استفاده از وسایل یادسپار -روند نظم دهی چند وجهی
(اطلاعات این بخش از سوی الین فلچر-جونز در سومین سالانه کنفرانس ارزیابی ، دانشگاه فورهم نیویورک ارائه گردید.
توصیه هایی برای نقص (در توانایی گفتاری )Gc
-بر روی سازه واژگان کار کنید
-ساختار شناسی را تدریس کنید
-اجرای فعالیت هایی برای ایجاد مهارت های گوش دادن
-تدریس خالی از ابهام راهکارهای گوش دادن
برنامه ها / تکنیک هایی برای نقص های (توانایی گفتاری)Gc
*هنگام انتخاب یک برنامه یا راهکار در مواجهه با دانش آموز دچار نقص Gc، لحاظ نمودن موارد ذیل کمک کننده می باشد:
-نوعی سازه بندی واژگان را شامل نمایید.
-وجوه حمایتی را برای افزایش درک زبان به کار رفته (همانند زبان بصری یا زبان حرکتی – چهره ای یا همان زبان بدن) را شامل نمایید.
-نکته تعلیمی را درون یک بافت معنایی (همانند کلمات ربط دهنده به تجربیات یادگیرنده ، کلمه پیوند دهنده مفهوم با تصاویر ، افزایش توانایی شنیدن در شکل و شمایل مسابقه مانند ) وارد کار کنید.
*واژگان به همراه صوت
-نمودار بِلیندا، یک نقص استقلال/پردازش سرعت (Gs) نشان می دهد-که حاکی از نیاز به کار کردن بر روی روان کاری یا همان رسا سازی است.
*تکرار خوانی با صدای بلند
-دانش آموز به متن در حال خوانده شدن گوش دهند و به دنبال آن با صدای بلند و نگاه به متن ( با استفاده از انگشتان برای خط بردن ) بلند خوانی را تکرار کنند.
-به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیق
– متن می تواند در سطحی بالاتر از سطح تعلیمی دانش آموز باشد.
– می توان فعالیت های درک مطلب را افزود.
-می توان زمینه بازخورد دهی و مساعدت به او گنجانید.
—————
وقفه های روان خوانی: WWC
*راهکارهای یادگیری
-آموزگاران با دانش آموزان تمرین کنند.
-دانش آموزان با هم شاگردی ها مشارکت نمایند، نقش معلم را در حال بلند خوانی ،گوش دادن و بازخورد دهی در فعالیت های تعلیمی گوناگون به نوبت ایفا کنند.
وقفه های روان خوانی : WWC
*فرمول روان خوانی
– پایه های ۶-۱
-تأکید بر تشخیص مستقل کلمات ،رمزگشایی صحیح، و به عبارت در آوردن شفاهی.
-به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه روزانه ، گروه های کوچک
-از کتاب کارهای کلمه بهره ببرید،گلچین های ادبی را بلند خوانی کنید،کارت های فعالیت روان خوانی و لوح های فشرده صوتی در این زمینه را استفاده کنید.
-نمودار ترسیمی شناختی مختلف حاکی از وقفه های مختلف هستند.
*نقص Gsm- فراخنای حافظه و حافظه فعال کننده دچار نقص هستند،حافظه دیداری خوب است.
*رمز گشایی ضعیف است-او نمی تواند به مدت کافی ،رشته آوایی کامل را برای بیان کلمه نگه دارد.
*درک مطلب ضعیف است زیرا نیاز دارد تمام فضای حافظه را به رمزگشایی کلمه اختصاص دهد و از این رو نمی تواند بر معنا تمرکز کند.
*روان خوانی دچار اختلال است زیرا او باید برای دریافت مفهوم ، دوباره خوانی کند.
*وقفه باید بر روی پیشرفت دادن لغت واژه واضح تمرکز یابد.
*لازم است برای کمک به Gsmضعیف ….، راهکارهای جبران کننده تدریس شود(مرور متن ،یادداشت های راهنما،سؤال درک مطلب به موقع خودش)
کارل نیازمند راهکارهایی برای نقص Gsmاست
(فراخنای حافظه ، حافظه فعال کننده )
*به اشکال چند گانه ، راهنمایی بدهید:
-بصری و گفتاری
-او را تشویق کنید که راهنمایی ها را به عبارت در آورده و معنای آنها را بیان کند.
-در مورد آنچه لازم است انجام گیرد، مثال هایی بیاورید.
————–
کارل نیازمند راهکارهایی برای نقص Gsmاست
(فراخنای حافظه ، حافظه فعال کننده )
*به دانش آموزان ، یادگیری چند باره هسته محتوایی را بیاموزید.
-لازم است چندین بار خطای آزاد تکرار شود تا داده ها به هم ترکیب شده و قوام یابند.
*به دانش آموزان ، استفاده از تصاویر بصری و سایر راهکارهای حافظه را بیاموزید.
تصاویر بصری به کار می روند تا به پیشرفت واژگان کمک کنند.
*خواندن
-تصاویر متحرک از واژگان
*لغت هدف و تعریف آن به همراه تصویر متحرکی که مفهوم رسانی کلمات را در یک شکل بصری قوّت می بخشد ، گنجانده شود.
*پایه های ۳+
ترجمه نمودار خطی در ابتدای صفحه متن اصلی
راهکارهایی برای نقص های Gsm(فراخنای حافظه ، حافظه فعال کننده)
قبل از تدریس ، از کمک کارهای آماده استفاده کنید:
-نکات برجسته مختصر شده – یادداشت های راهنما
-راهنمایتنظیم نگارش و ترسیم نسبتاً کامل که دانش آموز آن را در طول تدریس کامل کند.
* به دانش آموزان بیاموزید یادگیرنده فعّال باشند:
– دانش آموزان باید با قلم خود، نکته ها را خط کشی یا پر رنگ نموده ، یا ریز واژه های کلیدی را حاشیه نویسی کنند.
– برای ترکیب و قوام داده ها در حافظه دراز مدت ، می توانند از طرح نمایی بهره برده یا رسم های تنظیمی ایجاد کنند.
*به دانش آموزان کمک نمایید هنگام ذخیره سازی اطلاعات ، علائم شناسایی خود را تقویت کنند.
-مثلاً برای به خاطر سپاری اساسی خاص یا عام از سر واژه استفاده کنند: رنگ های رنگین کمان = بناس زنق : بنفش-نیلی-آبی-سبز-زرد-نارنجی-قرمز
————–
پیش از تدریس/ یادگیری ، حافظه را تجهیز کنید.
-قبل از تکلیف درک مطلب خوانی، موضوع کلّی و واژگان را به بحث بگذارید. این کار سبب تمرکز بر روی داده های متمایز و وارد کردن آنها به جریان عمق پردازش مؤثرتر می شود.
راهکارهایی برای نواقص Gsm
*قبل از خوابیدن ، هسته محتوایی را مرور کنید:
-در این شیوه ، داده های مورد مطالعه بهتر به خاطر سپرده می شوند.
-هر تکلیف دیگری که پس از مرور و پیش از خواب انجام می گیرد (همانند خوراکی خوردن ، مسواک زدن،گوش دادن به موسیقی ) مزاحم تحکیم و قوام داده ها در حافظه می شود.
نمودار توانایی شناختی مختلف حاکی از وقفه های مختلف است.
*همه افراد ،نواقص تحصیلی یکسانی داشتند(رمز گشایی ، درک مطلب، رسا خوانی)
*همه با سرعت اندکی به مزایای بهبود در خواندن دست یافتند.
*همه دارای الگوهای متفاوت تقویت و ضعف شناختی بودند.
*بهبود در خواندن – تخصیص زمان به قسمتهایی که نیازی به فراگیری آنها نیست.
*تعلیم صریح ناکافی در قسمت محتوی مشکل اصلی ، زیرا وقفه مدنظر قرار نگرفت.
*سن ۱۰ ،پایه ۵
*آموزش عمومی به همراه خواندن و ریاضیات تکمیلی
*در پایان پایه اول / شروع پایه دوم ،وی خواندن را آغاز می نماید.
– به مدت سه سال در حال دست یابی به نمودار ویلسون بوده است.(نمودار تکمیل و راهنمای تحصیلی دانش آموز)
* توانایی ریاضی در شروع پایه دوم
* نوشتن و نیز درک معنا زیر سطح پایه(آمادگی قبل از پایه اول)
جست و جوی الگوهای موجود در داده هایی که باآن چه از SLDبه دست می آید ، سازگار هستند.
IDEA –اختلال در یک تعداد بیشتر از فرآیندهای مبنایی روانشناسی خرده انواعی از اختلال زبانی نوشتن.
خرده انواعی از نارسا نویسی
*توانایی دچار اختلال در یادگیری نوشتن
به مدت حداقل ۶ ماه گذشته ، فرزند من دچار مشکل بوده است:
نوشتن: ( راه حل های پیشنهادی)
*راحت گرفتن قلم در هنگام نوشتن یا نقاشی کردن.
*مرتب ، خوانا و یکنواخت نوشتن.
*با خط شکسته یا خمیده (یا ترکیبی از دو سبک ) نوشتن.
*گزاردن فضایی معقول بین حروف و کلمات.
*نوشتن روی یک خط یا درون حاشیه ها.
*نسخه برداری صحیح و دقیق از اعداد و حروف.
*توضیح دادن شفاف کلمات آشنت.
*هماهنگی در توضیح دادن.
*نوشتن یا پیاده سازی مرتب و بدون اندکی پاک شدگی یا خط خوردگی.
*به عبارت درآوردن مؤلفه های نوشته شده به شیوه ای مرتب و منظم.
*آماده کردن نکات و رئوس مطالب و نظم دهی به مطلب نوشته شده.
*نوشتن بدون به زبان آوردن کلمات با صدای بلند.
*فکر کردن به کلمات تحت نوشته شدن.
*به خاطر سپاری کلمات به هدف استفاده ازآنها در مطلب نوشته شده.
*تمرکز بر مفهوم آنچه می نویسد(به علت مطالبی که جسم در طول نوشتن دارد و احیاناً موجب حواس پرتی هستند ،تمرکز لازم است.
*هنگام نوشتن/نقاشی کردن، انرژی را حفظ نمودن و حالت بدنی راحت به خود گرفتن.
ریاضیات:
*ردیف کردن صحیح اعداد در هنگام انجام مسائل ریاضی
جنبه عاطفی – اجتماعی:
داشتن انگیزه و اعتماد به نفس در نوشتن
داشتن حس افتخار به کار نوشته شده.
۱-نارسانویسی حرکتی نوشتاری
*به طیف وسیعی از نواقص مهارت حرکتی رجوع کنیدکه شامل برنامه ریزی ، سازماندهی مطلب، راهنمایی و استقلال محوری را در پیاده سازی افکار و مطالب روی کاغذ می شوند.
************************************
در یادگیری تلفظ ، شاهد یک رابطه هم بستگی بین نقشه های صوتی و نقشه هابی های فضایی –دیداری اصول الفبا هستیم.
| مرحله تلفظ | نمونه ها |
| پیش واج –رشته تصادفی از حروف | م س ب ج ا و ر ی |
| نیم واج – حروفی نشان دهنده واج ها هستند | د س ت د ر م (دوستت دارم) |
| واج – واج ها در کنار هم ، کلمات را می رسانند | م ن ب س ت ن د س ت د ر م (من بستنی دوست دارم) |
| انتقال دهی – استفاده از واحد های صحیح نگاری | م ر م پ ر س ص د ه س ن د (مردم پر سرو صدا هستند)
|
| ترکیب قراردادی – کاربرد درست صحیح نگاری | مردم پر سروصدا هستند |
نارسا نویسی در اثر نارسا خوانی
-نارسا نویسی مرکّب : نشان دهنده شدیدترین نوع عدم توانایی تلفظ در دانش آموزان است، طوریکه هیچ کلید کاربردی برای گشودن رمز کارکردی سوادآموزی ندارد.
*به طوریکه این نوع تلفظ کنندگان در فرآیند کلّی سوادآموزی ، دچار مشکل هستند و مشخصه آنها ترکیب مهارت های پردازش واجی ضعیف ، مهارت های صحیح نگاری ضعیف ، حافظه فعال کننده محدود و الگوهای نسبتاً عجیب و غلط در تلفظ نمودن می باشد.
نمونه های تلفظ نارسانویسی مرکّب
| کلمه هدف | تلفظ ناقص | تحلیل |
| فایده | فادیه | جابهجایی ترتیب حروف |
| دیوار | دوار | حذف صامت |
| قصه | قسه | خطای صحیح نگاری |
| محترم | مُحَرم | حذف بخش کلمه |
| دفتر | دتفر | جابهجایی ترتیب حروف |
| آشپزخانه | آپشزخانه | خطای جایگزاری حذف |
| عصبانی | عصانی | از قلم انداختن صامت |
نارسانویسی اجرایی
*شامل تولید یا بازدهی حقیقی از متن بر روی کاغذ می شود.
*عدم توانمندی در تسلط بر قوانین صراحت نویسی برای قواعد و دستور زبان ، مشکل قالب بندی و سازماندهی عبارات گسترده و به هم پیوسته ، کاربرد ضعیف جمله موضوعی ، تبحّر اندک در جزئی سازی ، عدم توانایی در کاربرد قطع بین بند ها به طرزی متناسب، و درک پایین از چگونگی نرکیب و به هم پیوستگی عبارات و کلمات.
سه ساختار شناختی در نارسا نویسی اجرایی
۱)مهارت بازیابی کلامی –مغزما از طریق مفاهیم یا ارتباط های معنایی که اغلب در یک اُسلوب دارای سلسله مراتب انباشته می شوند ، تمایل به طبقه بندی زبان دارد. بر طبق نظر بلومن فیلد(۲۰۰۶) در مدت تکالیف معنایی که کودکان باید مشخص کنند آیا دوکلمه در یک اُسلوب به هم مربوط هستند،شاهد فعال سازی شکنج های گیجگاهی میانی بودیم.
۲)مهارت های حافظه فعال کننده – توانایی حافظه فعال کننده در بازخوانی حدود و قوانین تلفظ، به خاطر سپاری دستور کارهای قواعد زبان،تثبیت و حفظ ساختار جمله،نقطه گذاری متناسب ، نظارت و تعدیل فضای بین حروف و کلمات و حفظ نمودن افکار و نظرات به مدت کافی برای ترتیب دهی در قالب اُسلوب دستور زبان که شاید مهم ترین مؤلفه شناختی فردی برای فرد نگارش کننده مطلب می باشد(فی فر و دیفانا ۲۰۰۷). بر طبق نظر آنونی (۱۹۹۸) ، میزانی که ذرآن تکلیف نوشتاری زبانی ، خودکار سازی شده است ، در مقدار کار حافظه فعال کننده به اتمام و اکمال تکلیف نوشتاری خاص ، یک نقش کلیدی ایفا می کند.
۳)مهارت های کارکرد اجرایی – پیاده سازی و ترتیب دهی دستور زبانی به اندیشه ای که در ذهن جاری است ،توسط کارکرد اجرایی به پیش برده می شود.دستور زبان نمایانگر توانایی سخت افزای مغز در توالی بخشیدن به نمودهای مفاهیم ذهنی ،هم به لحاظ گفتاری وهم غیر گفتاری یا همان نوشتاری است.
نارسانویسی اجرایی : عدم توانایی در تسلط بر قوانین آشکار قواعد ودستور زبان که به طرزی شفاف چگونگی امکان ترکیب کلمات و عبارات را بیان می کنند . خطاهای خاص به شرح زیر می باشد:
-حذف کلمه – خطاهای ترتیب کلمه -کاربرد ضمیر و فعل نادرست – پایان دادن اشتباه کلمه – فقدان مهارت تقطیع(نقطه گذاری )
-فقدان مهارت با حروف بزرگ نوشتن ( این مورد متعلق به نوشتار زبان انگلیسی است)
-اختلاف بین مهارت گفتار شفاهی در مقابل گفتار مکتوب
-زمان اجرایی مورد نیاز برای خروجی اندک
-ساختار جمله ساده محور
-عدم توانایی در سرهم بندی یک جمله موضوعی
-تقطیع پاراگراف بندی ضعیف در نوشتار روایت گون
-کاربرد ضعیف کلمات انتقالی
-عدم توانایی انتقال از یک موضوعیت به موضوعیت دیگر
-نظارت و نظم دهی شخصی ضعیف
-نوشتن در قالب عبارات گفتگو محور به جای جملات گفتگو محور
-پیشرفت نگرش ضعیف
-سبک درهم و برهم عاری از پیشرفت مضمونی
*تفاوت های فردی مهم هستند
-یک فرآیند روانشناسی عصبی که در پیشرفت مهارت های خواندن مهم است ، حافظه فعال کننده می باشد-این یک فرآیند مستحکم ، اول برای تشخیص خواندن و بعد برای درک مطلب خواندن است. باید شخص ارزیابی نماید که آیا وی قصد پیشرفت دادن مناسب ترین شیوه وقفه را دارد.
-یافته های حاصل از زمینه های عملکرد ناقص روانشناختی-عصبی و مجسم سازی در اندازه های حافظه فعال کننده ، تندپردازی،توانایی پردازش شنیداری و کارکرد اجرایی موجودند که ارزیابی این مهارت های یاد شده در آن برای تعیین مناسب ترین برنامه متناسب و هماهنگ با نیاز کودکِ دانش آموز ضروری است.
-خطری که با عدم توجه به تفاوت های فردی همراه است این می باشد که ما روند جاری ارزیابی های ساده موجود در هسته های محتوایی آموزشی را برای ارزیابی یک فرآیند یادگیری پیچیده و برای برنامه ریزی وقفه ها در مورد کودکان و بالغین همراه با نیازهای برجسته مختلف ونمودارهای ترسیمی یادگیری تکرار خواهیم کرد.
-آنها که واکنش نمی دهند به طور واضح ثابت می کنند که اندازه ای متناسب با آنها یافت نمیشود.(درصورت عدم واکنش دهی،شیوه متناسب یادگیری برای چنین افرادی یافت نمی شود)
*شیوه وقفه اشاره به عملکرد یا روشی که برای قطع ، مداخله یا تغییر فرآیندهای مهارت های آموزشی –تحصیلی جاری طراحی شده دارد.
**********
پیشرفتهای جدید درنظریه CHC، ارزیابی مجموعه متناظر برای وقفه وشناخت SLD
دکتر داون پی فلانگون
دانشگاه استوارت جان ، نیویورک
مرکز مطالعات کودک ، یل ، مدرسه پزشکی
ادامه نظریه در نوشته بعدی خواهد آمد.
